Basiscursus vijver
Wanneer je voor de eerste keer een vijver aanlegt, of als je verhuist naar een woning met een vijver in de tuin, heb je misschien behoefte aan een korte en bondige uitleg over het onderhoud ervan. Je wil weten hoe je de vijver helder houdt, hoe je de planten goed kunt laten groeien en hoe je problemen kunt oplossen. In deze basiscursus vijver leggen we daarom kort uit, wat de belangrijkste dingen zijn waaraan je aandacht moet besteden. Als je meer over een bepaald onderwerp wilt weten, volg je de links naar andere artikelen op onze site.
Basiscursus vijver: wat wil je bereiken?
Als eerste onderdeel van deze basiscursus vijver bekijken we, wat je wil bereiken met je vijver. Voor de meeste (beginnende) vijverbezitters zijn dit de volgende punten:
Helder water
Helder water zorgt ervoor, dat je het onderwaterleven in de vijver kunt zien. De belevingswaarde van de vijver neemt hierdoor enorm toe.
Goede groei van vijverplanten
Groeiende vijverplanten maken een vijver mooi. Denk aan waterlelies, maar ook allerlei moerasplanten en onder water groeiende planten hebben veel sierwaarde voor de vijver en de tuin.
Gezonde vissen
Vissen maken een vijver levendig. Als vijverbezitter wil je ziekte en sterfte van de vissen natuurlijk vermijden.
De hierboven genoemde drie punten vormen bijna altijd de hoofdmoot van wat je nastreeft met je vijver. In deze basiscursus vijver gaan we daarom bekijken, hoe je deze zaken kunt bereiken.
Helder water en goede plantengroei
Helder water en goede plantengroei hebben veel met elkaar te maken. Dit geldt vooral voor de zuurstofplanten. Dit zijn waterplanten, die volledig onder water groeien. Een bekende soort is waterpest (Elodea). Omdat deze planten onder water groeien, nemen ze hun voedingsstoffen rechtstreeks uit het vijverwater op. Dit zorgt ervoor, dat het vijverwater voedselarm blijft. En als vuistregel bij een vijver kun je aanhouden: voedselarm water is helder water. Goede groei van zuurstofplanten en helder water in je vijver hangen daarom dus sterk samen.
Groeiende zuurstofplanten zijn dus van groot belang voor helder water in de vijver. Daarom moet je veel energie steken, in het verkrijgen van een goede groei ervan. Dit begint natuurlijk met het aanplanten van voldoende zuurstofplanten. Daarover lees je meer in het artikel beplanten van de vijver.
Wanneer de zuurstofplanten eenmaal in de vijver staan, hebben ze drie zaken nodig om goed te kunnen groeien. Dit zijn zon, bacteriën en hard vijverwater. We bespreken deze drie daarom hieronder.
Zon
Zorg dat de zuurstofplanten voldoende zon krijgen. Zet ze op een zonnige plek in de vijver en plant ze niet te diep. Zo komt de groei het best op gang.
Bacteriën
Om te kunnen groeien, hebben zuurstofplanten koolzuur (CO2) nodig. Gewone planten halen dit uit de lucht, maar zuurstofplanten zijn hiervoor aangewezen op het vijverwater waarin ze groeien. Bacteriën en andere micro-organismen in de vijver produceren het koolzuur voor de zuurstofplanten. Om het water voldoende koolzuurrijk te houden, moet je daarom zorgen voor voldoende bacteriën in de vijver. Hoe je dit precies doet, lees je in het artikel bacteriën in de vijver.
Hard vijverwater
Zuurstofplanten kunnen alleen groeien in hard water. In hard water zitten veel minerale stoffen opgelost, zoals kalk, magnesium en kalium. Deze stoffen vormen een belangrijke voedingsbron voor de zuurstofplanten. Omdat er regelmatig zacht regenwater in een vijver valt, loopt de waterhardheid van het vijverwater voortdurend terug. Het af en toe weer op peil brengen van de waterhardheid is daarom misschien wel het belangrijkste onderhoud dat je aan elke vijver een paar keer per jaar moet uitvoeren. Om de waterhardheid van vijverwater te verhogen, zijn er speciale producten in de handel. Meer over dit onderwerp lees je in het artikel over waterkwaliteit.
Gezonde vissen
Het volgend onderdeel van deze basiscursus vijver gaat over gezonde vissen. Ook hier is er een samenhang met het vorige onderwerp, goede groei van zuurstofplanten en helder water. Vissen blijven namelijk het gezondst als ze in helder water van goede kwaliteit kunnen zwemmen. De zuurstofplanten in de vijver geven bij hun groei bovendien zuurstof af aan het vijverwater. Deze hebben de vissen natuurlijk ook nodig om te kunnen leven in de vijver.
Zorg dat je niet te veel vissen in je vijver zet. Vang er zo nodig een aantal weg met een schepnet. Vissen vervuilen het vijverwater en maken dit voedselrijker. Te veel vissen zorgen daarom voor groen en troebel water in je vijver. Als vuistregel kun je aanhouden, dat er niet meer dan twintig centimeter vislengte per duizend liter water in je vijver moet zitten.
Meer hierover lees je in het artikel vissen in de vijver.
Basiscursus vijver: onderhoud
In dit onderdeel van deze basiscursus bekijken we, welk onderhoud je minimaal uit moet voeren aan je vijver om deze gezond te houden. Ook hier geldt, dat je meer te weten kunt komen in de artikelen waarnaar we verwijzen.
Waterhardheid op peil houden
Zoals je bij het onderdeel zuurstofplanten en helder water al hebt kunnen lezen, is het zorgen voor een goede waterhardheid altijd de basis van goed vijveronderhoud. In te zacht vijverwater groeien de zuurstofplanten niet goed en ook andere belangrijke biologische processen kunnen enkel plaatsvinden in hard water. Zorg er daarom zeker voor, dat je enkele keren per jaar de waterhardheid van het vijverwater verhoogt.
Vijverplanten snoeien
Ook bij het snoeien van de planten is de hoofdrol weer weggelegd voor de zuurstofplanten. Om deze planten voortdurend te laten groeien, moet je ze regelmatig tot vijftien centimeter onder de vijveroppervlakte terugsnoeien. Als je dit niet doet, bereikt de plant de wateroppervlakte en daardoor neemt de groei sterk af. Zuurstofplanten moeten echter juist zo veel en zo hard mogelijk groeien om het vijverwater voedselarm te houden. Door de planten regelmatig terug te snoeien, prikkel je ze om nieuwe scheuten te blijven vormen.
Ook andere vijverplanten, zoals de waterlelie en de moerasplanten, kun je snoeien als dit nodig is. Lees voor meer informatie ook het artikel over het onderhoud van de vijverplanten. Daar vind je meer uitleg.
Herfstbladeren uit de vijver houden
Veel problemen met de vijver zijn terug te voeren op te voedselrijk vijverwater. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de groei van draadalgen of het ontstaan van groen, troebel water in de vijver. Een belangrijke oorzaak van het te voedselrijk worden van vijverwater, is inwaaiend herfstblad. De bladeren zinken naar de bodem van de vijver en vergaan daar langzaam. Zo vormen ze na verloop van jaren een dikke modderlaag die voortdurend voedingsstoffen aan het vijverwater afgeeft. Je kunt dit heel eenvoudig tegengaan, door in de herfst een net over de vijver te spannen. Hiermee voorkom je, dat de vallende bladeren in de vijver terechtkomen.
In het artikel onderhoud vijver in de herfst lees je hier meer over.
Basiscursus vijver: problemen oplossen
Ondanks een goede inrichting met zuurstofplanten en bacteriën, goed onderhoud en voldoende aandacht voor de vijver kunnen er problemen ontstaan. We kijken in deze basiscursus naar de drie belangrijkste: groei van draadalgen, groen water en slechte plantengroei.
Draadalgen
Draadalgen zijn sliertvormige wieren, die overal aan en tussen kunnen groeien in de vijver. De oorzaak van de groei van draadalgen is meestal een te hoog fosfaatgehalte van het vijverwater. Als er draadalg in je vijver groeit, kun je proberen deze zo veel als mogelijk met de hand te verwijderen. Als de groei ervan te sterk wordt, kun je de vijver behandelen met een product dat het fosfaatgehalte van het vijverwater verlaagt. Meer over dit probleem lees je in het artikel over draadalgen tegengaan.
Groen water
Vijverwater kan groen en ondoorzichtig worden. De oorzaak van dit probleem is de groei van zweefalgen in de vijver. Dit zijn eencellige algen die tijdens het voorjaar en de zomer goed en snel groeien in voedselrijk water. Groen water in je vijver kun je weer helder maken door het te behandelen met een middel tegen zweefalgen. Meer over oplossen van dit probleem lees je in het artikel een groene vijver helder maken.
Slechte plantengroei in de vijver
Slechte groei van met name zuurstofplanten is een vervelend vijverprobleem. Zoals we hierboven gezien hebben, zorgen zuurstofplanten met hun groei voor helder water. Wanneer de groei van deze planten afneemt, is de kans daarom groot dat de vijver last krijgt van groen en troebel water. De groei van zuurstofplanten kun je verbeteren door te zorgen voor een goede waterhardheid en voldoende bacteriën in het vijverwater. Hoe je dit precies aanpakt, lees je in het artikel slechte groei zuurstofplanten verbeteren.
Basiscursus vijver: tot slot
In dit artikel hebben we in vogelvlucht gekeken hoe je een mooie, heldere vijver kunt krijgen en houden. Ook onderhoud is kort aan bod gekomen, net als de meest voorkomende problemen in een vijver. In één artikel kun je natuurlijk niet alles te weten komen over je vijver. We hopen in elk geval dat je interesse gewekt is en dat je ook andere artikelen op onze site bekijkt!
- Vijver vullen en opstarten
- Vijverwater en voedingszouten
- Draadalgen tegengaan
- Groene vijver helder maken
- Slechte groei zuurstofplanten verbeteren