Biologische inrichting vijver
Steeds meer vijverbezitters kiezen ervoor, om hun vijver volgens biologische principes in te richten. Dit betekent dat je gebruik maakt van natuurlijke processen om je vijver gezond en helder te houden. In dit artikel over biologische inrichting vijver bekijken we, hoe je je vijver volgens deze natuurlijke, biologische principes kunt inrichten.
Biologische inrichting vijver: de basis
In een vijver met een biologische inrichting zorgen natuurlijke processen voor helder water. Je streeft er hierbij naar, om zo min mogelijk in te grijpen in het biologisch evenwicht dat in de vijver ontstaat. Bij zo’n inrichting staan drie zaken centraal: zuurstofplanten, micro-organismen en hard vijverwater. Hieronder bespreken we, hoe deze drie samen zorgen voor een heldere vijver.
Zuurstofplanten
De taak van zuurstofplanten bij een biologische inrichting van de vijver is het opnemen van voedingsstoffen uit het vijverwater. Vijverwater wordt voedselrijk, doordat allerhande organisch afval in de vijver vergaat. Hierbij komen voedingsstoffen in het vijverwater terecht. Deze voedingsstoffen bestaan uit stikstofverbindingen en fosfaten. Een te hoog gehalte van deze voedingsstoffen leidt altijd tot groei van algen in de vijver. Het vijverwater wordt hierdoor groen (zweefalgen), of raakt overwoekerd door draadalgen. Het is dus zaak, te zorgen dat het vijverwater niet te voedselrijk wordt.
Zuurstofplanten nemen hun voedingsstoffen rechtstreeks uit het vijverwater op en verlagen daardoor het gehalte aan stikstof en fosfaat in het vijverwater. Dit maakt de rol van zuurstofplanten bij een biologische inrichting van de vijver direct duidelijk: met hun groei houden ze het water voedselarm en gaan zo dus algengroei tegen.
Zuurstofplanten maken de vijver dus minder voedselrijk, maar ze geven ook nog eens zuurstof af aan het vijverwater. Dankzij zuurstofrijk water kunnen er in de vijver vissen leven, maar ook allerlei micro-organismen zoals bacteriën.
Groeiende zuurstofplanten zijn dus onmisbaar in een biologisch ingerichte vijver. Zuurstofplanten hebben voor hun groei echter wel een aantal zaken nodig. Dit zijn zonlicht, micro-organismen en hard vijverwater.
Zonlicht
Zonlicht zorgt ervoor, dat zuurstofplanten kunnen groeien. Net als bij andere planten maakt zonlicht bij zuurstofplanten fotosynthese mogelijk. Hierbij vormt de plant met behulp van de energie in zonlicht bladgroen en kan zo dus groeien. Zuurstofplanten moeten daarom altijd een zo zonnig mogelijke plek in de vijver hebben. Zorg dat de planten ten minste zes uur zon hebben per dag. Het zonlicht maakt het dan mogelijk, dat de zuurstofplanten voedingsstoffen opnemen uit het vijverwater en er zuurstof aan afgeven.
Micro-organismen
Micro-organismen (bacteriën) in de vijver zijn onmisbaar voor de groei van zuurstofplanten. Dit werkt zo: bacteriën in de vijver breken organisch afval af. Hierbij geven ze stikstoffen, nitraten en koolzuur (CO2) aan het vijverwater af. Deze stoffen hebben de zuurstofplanten nodig om te kunnen groeien. Zonder voldoende bacteriën in de vijver kan er daarom nooit een goede groei van zuurstofplanten in de vijver ontstaan. In een biologisch ingerichte vijver zit dan ook altijd een voldoende grote bacteriekolonie. In het artikel over bacteriën lees je, hoe je bacteriën in je vijver kunt laten groeien.
Bacteriën hebben voor het afbreken van het afval in de vijver zuurstofrijk water nodig. Deze zuurstof wordt aan het vijverwater afgegeven door de zuurstofplanten. Onder invloed van zonlicht produceren zuurstofplanten bij hun groei immers zuurstof.
Micro-organismen produceren dus de voedingsstoffen voor de zuurstofplanten; zuurstofplanten produceren de zuurstof voor de micro-organismen. Dit is een belangrijke pijler in het biologisch evenwicht van je vijver. Bij een biologische inrichting kun je hier dan ook prima gebruik van maken.
Hard vijverwater
Hierboven hebben we gezien, hoe zuurstofplanten en bacteriën samen zorgen voor helder vijverwater. Bacteriën produceren de voedingsstoffen voor de zuurstofplanten, zuurstofplanten produceren de zuurstof voor de bacteriën. Deze processen kunnen echter alleen plaatsvinden in hard vijverwater.
Hard vijverwater bevat kalkstoffen. Dit zijn minerale zouten, zoals calcium en magnesium. Zuurstofplanten hebben deze voedingszouten nodig om te kunnen groeien. Bij de vorming van bladgroen nemen ze deze voedingszouten op uit het vijverwater. In te zacht water kunnen zuurstofplanten niet groeien. Ze sterven dan af. In dat geval blijven er voedingsstoffen achter in het water, die zullen leiden tot groei van algen. Algen kunnen namelijk wel groeien in zacht vijverwater.
Hard vijverwater bevat dus voor de zuurstofplanten noodzakelijke voedingszouten. Maar hard water heeft ook nog een andere functie. Het zorgt ervoor, dat het vijverwater efficiënt koolzuur (CO2) kan opnemen en transporteren. Dit koolzuur wordt, zoals we eerder zagen, gemaakt door de bacteriën in de vijver en is een belangrijke voedingsstof voor de zuurstofplanten. Koolzuur kan zich hechten aan de minerale stoffen in hard vijverwater. Zo kan de vijver als het ware een voorraad koolzuur opbouwen, die ervoor zorgt dat de zuurstofplanten er altijd voldoende van beschikbaar hebben.
Samen met zuurstofplanten en bacteriën vormt hard vijverwater dus de derde pijler van een biologische inrichting van je vijver.
Ander leven in de vijver
Tot nu toe hebben we bekeken, wat de rol van zuurstofplanten, bacteriën en hard vijverwater is bij een biologische inrichting van je vijver. In een vijver zitten meestal ook vissen en soms kikkers, padden of salamanders. Daar besteden we hieronder aandacht aan.
Vissen
In een biologisch ingerichte vijver kun je zonder problemen vissen houden. Ze zijn niet noodzakelijk, maar verlevendigen de vijver natuurlijk wel. Vissen produceren wel afvalstoffen. Je moet daarom zorgen, dat je er niet te veel van in je vijver zet. Wanneer je de totale vislengte beperkt tot maximaal twintig centimeter per duizend liter vijverwater, zal het vijverwater niet te voedselrijk worden.
Kikkers, padden en salamanders
Amfibieën komen meestal op eigen beweging in een vijver terecht, of je kunt in het voorjaar wat kikkerdril in de vijver leggen. Voor het biologisch evenwicht kunnen amfibieën geen kwaad. Een vijver die volgens biologische principes ingericht en onderhouden wordt, is door de afwezigheid van bestrijdingsmiddelen in het water extra aantrekkelijk voor kikkers, padden en salamanders.
Pomp en filter
Tot slot van dit artikel over een biologische inrichting van de vijver kijken we naar vijverpompen en filters. Een simpele vijverpomp zorgt voor watercirculatie en is daarom een goede toevoeging aan een biologische vijverinrichting. Een pomp ondersteunt de natuurlijke processen in de vijver. Zuurstof, koolzuur en voedingsstoffen worden door de hele vijver gemengd. Bovendien helpt een pomp om de vijver te laten ‘ademen’, waardoor gasvormige afvalproducten makkelijker aan de lucht kunnen worden afgegeven.
Een biologisch vijverfilter ondersteunt de opbouw van een bacteriekolonie en past dus eveneens prima in een biologische inrichting van je vijver. In een biologisch filter verzamelen afvaldeeltjes uit de vijver zich, waarna ze door bacteriën worden afgebroken. Door het filter stroomt voortdurend zuurstofrijk water uit de vijver. In het artikel over pompen en filters lees je meer over de werking.
Tot slot
In dit artikel hebben we bekeken, hoe je een vijver op een biologische manier kunt inrichten. Bekijk zeker ook het artikel over het uitvoeren van biologisch onderhoud aan je vijver.
Andere artikelen in het onderdeel vijverinrichting zijn: