Nieuwe vijver aanplanten

Nieuwe vijver aanplanten: beplantingsplan

Een nieuwe vijver kun je het best zo snel mogelijk aanplanten. Vijverplanten staan niet alleen voor de sier in de vijver. Om een pas gevulde, nieuwe vijver helder te houden, zijn vijverplanten namelijk noodzakelijk. Je kunt daarom bij je vijverontwerp al een beplantingsplan maken. Hierop laat je zien, welke planten op welke plaats in je vijver komen. Na het vullen van je vijver kun je dan eenvoudig de juiste vijverplanten kopen. In dit artikel Een nieuwe vijver aanplanten helpen we je, bij het maken van een keuze uit de vele soorten vijverplanten. We kijken daarbij naar:

  • Verschillende soorten vijverplanten;
  • Beplantingsplan;
  • Aanschaf waterplanten.
Nieuwe vijver aanplanten: beplantingsplan
Misschien wel de meest bekende waterplant: de waterlelie (Nymphea)

Verschillende soorten vijverplanten

Er bestaan zeer veel verschillende soorten vijverplanten, maar je kunt ze in vier hoofdgroepen opdelen. Elk van deze vier groepen heeft een eigen functie. Bij de ene groep ligt de nadruk meer op de sierwaarde, bij de andere groep gaat het meer om het ondersteunen van het biologisch evenwicht in de vijver. De vier groepen waterplanten zijn:

  1. Waterlelies en andere lelie-achtigen;
  2. Zuurstofplanten;
  3. Moerasplanten;
  4. Drijfplanten.

Van elke groep bekijken we de belangrijkste kenmerken, zoals groeiwijze, biologische functie, plantdiepte en benodigde ruimte in de vijver. Deze informatie kan je namelijk helpen, een goed beplantingsplan te maken.

Waterlelies en andere lelie-achtigen

Waterlelies zijn waarschijnlijk de bekendste waterplanten. In de meeste vijvers vind je er immers wel eentje van terug. Waterlelies zijn grote, in het oog springende, meerjarige vijverplanten.

Groeiwijze
Een waterlelie heeft een groot wortelstelsel. In het voorjaar groeien er vanuit een wortelneus bladeren en bloemknoppen op lange stengels. Deze groeien door, totdat ze de wateroppervlakte bereikt hebben. Een waterlelie bloeit van juni tot september. Doordat de plant zo’n lange bloeiperiode heeft, is het een aantrekkelijke plant voor in de vijver. Tijdens het groeiseizoen blijft de plant ook voortdurend nieuwe bladeren en bloemknoppen vormen. In het najaar sterven de drijfbladeren echter af, zodat alleen het wortelstelsel overwintert. Een waterlelie kun je in het voorjaar vermeerderen, door een stuk van het wortelstelsel te snijden. Zorg er hierbij voor, dat op het te stekken deel een actieve ‘neus’ zit, die bladeren vormt.

Biologische functie
Een waterlelie is vooral een sierplant. In het biologisch evenwicht van de vijver speelt de plant dan ook nauwelijks een rol.

Plantdiepte
Een waterlelie staat doorgaans op de diepste plek van de vijver. De plantdiepte voor de meeste soorten is zo’n tachtig centimeter. Een jonge stek kun je echter beter wat minder diep zetten. De plant kan dan veel zonlicht en warmte opvangen en daardoor sneller groeien.

Benodigde ruimte
Waterlelies zijn grote planten en nemen dan ook een flink deel van de vijveroppervlakte in beslag. Er bestaan echter heel veel soorten waterlelies, die ook in formaat variëren. Daardoor kun je altijd wel een soort vinden, die goed past bij de omvang van je vijver.

Zuurstofplanten

Zuurstofplanten zijn de belangrijkste plantensoort in de vijver. Deze planten zorgen er namelijk voor, dat het vijverwater helder blijft. Zuurstofplanten nemen voedingsstoffen rechtstreeks op uit het vijverwater. Daarmee zorgen ze er voor, dat de groei van algen beperkt blijft.

Groeiwijze
Zuurstofplanten groeien vrijwel volledig onder water. Daarbij onttrekken de planten voedingsstoffen aan het vijverwater. Deze voedingsstoffen nemen ze rechtstreeks met hun bladeren op. Zuurstofplanten vormen dan ook nauwelijks wortels. Onder goede omstandigheden kunnen zuurstofplanten erg hard groeien. De planten kunnen onder water probleemloos overwinteren, zelfs onder een dikke ijslaag. In het voorjaar groeien vervolgens uit de plantdelen van het voorgaand jaar weer nieuwe scheuten. Zuurstofplanten kun je ook heel eenvoudig vermeerderen, door jonge scheuten als een stek te planten.

Biologische functie
Zuurstofplanten hebben een belangrijke biologische functie. Doordat ze voedingsstoffen rechtstreeks uit het vijverwater opnemen, houden ze de vijver voedselarm. Dit zorgt ervoor, dat een vijver met veel groeiende zuurstofplanten weinig last heeft van algen. Zuurstofplanten en algen zijn voedselconcurrenten. De belangrijkste conclusie is dan ook, dat voldoende zuurstofplanten in de vijver helpen om het water helder te houden.

Een tweede belangrijke biologische functie van zuurstofplanten is de afgifte van zuurstof aan het vijverwater. Dit is belangrijk voor de vissen in de vijver, maar ook voor de micro-organismen.

Plantdiepte
Zuurstofplanten kun je het best op een diepte van ongeveer vijftig centimeter plaatsen. De planten krijgen hierdoor voldoende zonlicht, zodat ze goed kunnen groeien.

Benodigde ruimte
Omdat zuurstofplanten belangrijk zijn bij het helder en gezond houden van de vijver, moet je er veel plek voor reserveren. Probeer minstens de helft van de vijver te beplanten met zuurstofplanten.

Zuurstofplanten: waterpest
Zuurstofplanten zoals deze waterpest (Elodea canadensis) nemen voedingsstoffen op uit de vijver en zijn daarom belangrijk.

Moerasplanten

Moerasplanten hebben vooral een sierfunctie. Deze groep vijverplanten is de grootste van de vier groepen die we bespreken.

Groeiwijze
Moerasplanten staan met hun wortels in het water, maar de rest van de plant groeit erboven. Dit maakt moerasplanten bij uitstek geschikt om te gebruiken als randafwerking van een natuurvijver. Moerasplanten nemen hun voedingsstoffen op met hun wortelstelsel. Het gaat hierbij om voeding die in de grond zit waarin de plant staat, maar ook om stoffen die in het vijverwater zijn opgelost. De meeste moerasplanten kun je vermeerderen door een deel van het wortelstelsel, met daaraan wat plantdelen, te scheuren. Dit afgescheurde deel kun je in een aparte plantmand zetten.

Biologische functie
In de meeste vijvers is de biologische functie van moerasplanten beperkt. De planten onttrekken wel wat voedingsstoffen aan het vijverwater, maar vergeleken met zuurstofplanten gaat het hier om kleine hoeveelheden. Uitzondering is een plantenfilter of helofytenfilter, waarbij de moerasplanten voor de zuivering van het vijverwater zorgen. Hiervoor is dan wel een groot aantal moerasplanten nodig.

Plantdiepte
De plantdiepte verschilt per soort plant. Op het label dat bij een gekochte stek zit, staat altijd de juiste plantdiepte vermeld. De meeste moerasplanten verdragen probleemloos 10 tot 20 centimeter water boven hun wortels.

Benodigde ruimte
De ruimte die een moerasplant inneemt, hangt ook sterk van de soort af. Er zijn veel soorten die klein blijven en daardoor zeer geschikt zijn voor een minivijver, maar ook het aantal grotere soorten is enorm.

Drijfplanten

De vierde en laatste groep vijverplanten wordt gevormd door de drijfplanten. Drijfplanten zijn een beetje een vreemde eend in de bijt, maar ze zijn zeker bruikbaar bij het aanplanten van een nieuwe vijver.

Groeiwijze
Drijfplanten drijven los op de vijver. De plantwortels hangen hierbij dus ook los in het water. De planten nemen hun voedingsstoffen hierdoor direct op uit het vijverwater. Drijfplanten vermeerderen zichzelf snel en kunnen hierdoor al gauw een flink deel van de vijver bedekken. Winterharde soorten overwinteren door het vormen van groeiknoppen, die in het najaar naar de bodem zakken. In het voorjaar groeien hieruit weer nieuwe plantjes. Relatief veel soorten van deze plantgroep zijn echter niet winterhard en sterven af in het najaar.

Biologische functie
Drijfplanten nemen veel voedingsstoffen op uit het vijverwater. Hierdoor kun je ze, net als zuurstofplanten, gebruiken om de vijver helder te houden. Als je vijver groen dreigt te worden, kun je met flink wat drijfplanten het tij soms nog keren.

Plantdiepte
Drijfplanten drijven op de vijveroppervlakte. Je hoeft je bij deze planten dus nooit zorgen te maken om de juiste plantdiepte. Er is één soort die tijdens de groei wat dieper in de vijver zakt. Dit is Krabbescheer (Stratiotes aloides).

Benodigde ruimte
Drijfplanten gaan bij hun groei een steeds groter deel van de vijveroppervlakte innemen. Door af en toe wat planten weg te halen, bepaal je zelf welk deel van de vijver de drijfplanten in beslag mogen nemen.

Nieuwe vijver aanplanten: beplantingsplan

Het beplantingsplan van je vijver laat zien, hoe je je nieuwe vijver gaat aanplanten. Het is een plattegrond van de vijver, waarop de verschillende planten staan ingetekend. Wanneer je vooraf een beplantingsplan voor je nieuwe vijver maakt, heb je ook meteen een idee hoeveel waterplanten je moet aanschaffen.

Zorg dat op het beplantingsplan de verschillende diepteniveaus van de vijver zichtbaar zijn. Zo kun je de planten namelijk meteen op de juiste diepte intekenen.

Hieronder zie je een voorbeeld van een beplantingsplan voor een vijver met een inhoud van ongeveer 5.000 liter. De vijver op de afbeelding heeft aan de voorkant een strakke afwerking, maar aan de achterzijde is gekozen voor een meer natuurlijke overgang van tuin naar vijver. De nummers op de tekening verwijzen naar de gekozen vijverplanten, die eronder genoemd staan. Voor de achterzijde is bewust gekozen voor één moerasplantensoort, waardoor een rustige aanblik ontstaat.

Beplantingsplan vijver

Zuurstofplanten (50 cm diepte)
1. Aarvederkruid (Myriophyllum spicatum): 3 mandjes van 20 x 20 cm met elk 5 bosjes = 15 bosjes
2. Waterpest (Elodea canadensis): 3 mandjes van 20 x 20 cm met elk 5 bosjes = 15 bosjes

Waterlelie (80 cm diepte)
3. Rozerode waterlelie (Nymphaea cultivar ‘Attraction’), plantmand 60 x 40 cm

Moerasplanten (20 cm diepte)
4. Gele lis (Iris pseudacorus): 5 planten, plantmanden van 30 x 30 cm

Drijfplanten
5. Krabbescheer (Stratiotes aloides): enkele losse planten in leliekuil

Aanschaf waterplanten

Er zijn verschillende manieren om aan waterplanten te komen. Het voordeligst is het, als je stekken kunt krijgen uit een andere vijver. Maar als dit niet lukt, kun je terecht bij een tuin- of vijvercentrum. Voor het aanplanten van een grote vijver is het echter voordeliger naar een waterplantenkwekerij te gaan.

Verder lezen

Bekijk ook de andere artikelen in het onderdeel ‘nieuwe vijver’: