Een vijver ontwerpen
Een vijver ontwerpen is de eerste stap die je neemt om te komen tot een mooie waterpartij in je tuin. Bij het ontwerpen van je vijver maak je meteen al een aantal belangrijke keuzes. Het is daarom belangrijk, hierover goed na te denken. Als de vijver eenmaal is aangelegd, kun je namelijk niet meer zo makkelijk veranderingen aanbrengen. In dit artikel kijken we daarom naar:
- Soorten vijvers;
- Constructiemethoden;
- Formaat van de vijver;
- Het vijverontwerp zelf.
Bijna elke tuin kun je verfraaien met een vijver, groot of klein. Door eerst goed op een rijtje te zetten wat je graag wil, kom je tot het beste resultaat.
Een vijver ontwerpen: soorten vijvers
Er bestaan veel verschillende soorten vijvers. Een eerste keuze die je zult moeten maken bij het ontwerpen van je vijver is die tussen een natuurlijke vijver en een formele vijver.
Natuurlijke vijver
Kenmerk van een natuurlijke vijver is dat de de overgang van water naar de rest van de tuin geleidelijk is. Het lijkt op een waterpartij die je in de natuur kunt aantreffen. Meestal groeien op en rond de vijverrand moerasplanten. Een natuurlijke vijver komt het best tot zijn recht in een grote tuin. Deze vorm wordt dan ook het meest toegepast bij grote vijvers.
Formele vijver
Bij een formele vijver is de overgang van vijver naar tuin een strakke rand. Denk bijvoorbeeld aan een gemetselde verhoogde vijver, of een vijver met een overhangende houten randafwerking. Voordeel van een formeel vijverontwerp is, dat dit ook goed bruikbaar is voor kleinere tuinen en kleinere vijvers.
Vijver ontwerpen: constructiemethoden vijver
Een andere manier om naar een vijver te kijken, is de constructiemethode. De meest gebruikte zijn:
- Folievijver;
- Ingegraven PVC vijverbak;
- Betonnen vijver.
Folievijver
Bij een folievijver wordt gebruik gemaakt van (flexibele) PVC- of rubberfolie (ook wel EPDM-folie genoemd). Het grote voordeel van folie als constructiemateriaal is de flexibiliteit. Je kunt hiermee namelijk vrijwel elke vijvervorm realiseren. Vijverfolie heeft ook nadelen: het kan relatief makkelijk lek raken. Dit geldt vooral voor PVC-folie, die na verloop van jaren onder invloed van zonlicht poreus wordt. Rubberfolie is daarom een betere keus, maar deze folie is ook duurder.
Ingegraven PVC vijverbak
Een voorgevormde PVC vijverbak wordt vooral gebruikt voor kleinere vijvers. Voordeel van dit systeem is dat de vijver stevig is en niet snel lek zal raken. Nadeel is, dat je voor wat betreft de vorm afhankelijk bent van het aanbod van de leverancier. Grote PVC vijverbakken (meer dan 2.000 liter inhoud) zijn niet breed verkrijgbaar. Het precies waterpas ingraven van een PVC vijverbak is daarnaast een wat lastigere klus dan een folievijver aanleggen.
Betonnen vijver
Betonnen vijvers zijn duur en moeilijk om (goed) aan te leggen. Wanneer dit echter gebeurd is, gaat een betonnen vijver levenslang mee zonder lek te raken. Wanneer de constructie echter niet stevig genoeg is, kan de vijver tijdens een vorstperiode stukvriezen en toch gaan lekken. Reparatie is dan alleen nog maar mogelijk door folie in de betonnen bak aan te brengen.
Formaat van de vijver
Het formaat van een vijver is een eigenschap die je achteraf niet zomaar aanpast. Dus ook hier geldt, dat een goed overdachte keuze vooraf belangrijk is. Bij het formaat van de vijver zijn er daarom drie punten die je moet overwegen:
- Omvang van de tuin;
- Voldoende watervolume voor biologisch evenwicht;
- Gewenste beplanting.
Omvang van de tuin
Een vijver moet passen in de tuin, waarin deze wordt aangelegd. Een te grote of te kleine vijver in verhouding tot de tuin is niet mooi en ook niet makkelijk achteraf te corrigeren. Door eerst een plattegrond van je tuin met daarin de vijver te tekenen, kun je een idee krijgen van wat het best past.
Voldoende volume voor biologisch evenwicht
In de nieuwe vijver moet een biologisch evenwicht ontstaan. Dit gaat het best in een vijver met minimaal 2.000 liter inhoud en 6 vierkante meter wateroppervlakte. Een kleinere vijver is namelijk gevoeliger voor alggroei en groen worden van het water.
Gewenste beplanting
Wanneer in de vijver bepaalde planten moeten komen, zoals waterlelies of hoog groeiende moerasplanten, kun je hiermee al rekening houden tijdens het ontwerp en de keuze van het formaat van de vijver.
Een vijver ontwerpen: biologische aspecten
Bij het ontwerpen van je vijver is het verstandig om ook alvast te kijken naar paar biologische aspecten:
- Uren zonlicht;
- Bladinval herfst;
- Verhouding oppervlakte en diepte;
- verschillende diepte-plateaus.
Uren zonlicht
Een vijver heeft per dag een minimaal aantal uren zon nodig, om de biologische processen goed te laten verlopen. In de meeste gevallen is zes uur zon voldoende. Wanneer je echter specifieke planten in de vijver wilt, zoals donkergekleurde waterlelies, heeft de vijver meer uren zon nodig. Bij het kiezen van de plaats in de tuin waar de vijver moet komen, kun je hiermee rekening houden.
Bladinval herfst
Inwaaiende herfstbladeren maken vijverwater erg voedselrijk. Dit kan ervoor zorgen, dat er makkelijk alggroei in de vijver ontstaat en dat de plantengroei terugloopt. Probeer de vijver daarom zo te positioneren in de tuin, dat deze niet direct onder een bladverliezende boom komt te liggen. Overigens kun je met een bladernet de hoeveelheid herfstbladeren in de vijver beperken.
Verhouding oppervlakte en diepte
Een vijver moet veel zonlicht kunnen opvangen om de plantengroei goed te laten plaatsvinden. Kies dus een zo groot mogelijke oppervlakte. Houd hierbij wel in de gaten, dat een te ondiepe vijver gevoeliger is voor problemen. Wanneer het water te snel opwarmt, kan dit zorgen voor alggroei. In de wintermaanden kunnen planten en vissen in een te ondiepe vijver sneller schade ondervinden van een flinke vorstperiode. Houd daarom een minimale diepte van zo’n 60 tot 80 centimeter aan.
Verschillende diepte-plateaus
Niet alle waterplanten hebben dezelfde plantdiepte nodig. Neem daarom in je ontwerp altijd verschillende diepte-plateaus in de vijver op. Waterlelies hebben een diepte van 60-80 centimeter nodig, zuurstofplanten 40-50 centimeter en moerasplanten maar 10-20 centimeter.
Vijver ontwerpen: maken van het ontwerp
Wanneer je op de bovenstaande punten je keuzes hebt gemaakt, kun je het ontwerp van je nieuwe vijver maken . Zo’n ontwerp bestaat uit drie onderdelen:
- Plattegrond van de tuin met daarin de nieuwe vijver;
- Dwarsprofiel van de vijver;
- Beplantingsplan vijver.
Plattegrond van de tuin met daarin de nieuwe vijver
Op deze plattegrond laat je precies zien, waar de nieuwe vijver komt te liggen in de tuin. Ook wordt duidelijk, welke extra werkzaamheden, zoals het verwijderen van struiken of het aanpassen van bestrating, nodig zijn.
Dwarsprofiel van de vijver
Op het dwarsprofiel laat je zien, waar de verschillende diepte-plateaus in je vijver komen te liggen. Zo zorg je er bijvoorbeeld voor, dat waterlelies goed zichtbaar zijn vanaf het terras van de tuin en dat eventuele moerasplanten niet het zicht op de vijver ontnemen.
Beplantingsplan van de vijver
In het beplantingsplan geef je aan, waar welke planten in de vijver komen te staan. Hierbij houdt je rekening met de diepte-niveaus uit het dwarsprofiel.
Bekijk hier een goed voorbeeld van een compleet uitgewerkt vijverontwerp.
Vijver ontwerpen: randafwerking van de vijver
Ook de randafwerking van de vijver is iets om vooraf goed over na te denken. De randafwerking hangt direct samen met de keuze voor een formele of natuurlijke vijver. Een veelgebruikte vorm van randafwerking is van hout of natuurststeen, die een klein stukje over de vijver steekt en zo de folierand aan het zicht onttrekt.
Een vijver ontwerpen: verder lezen
In dit artikel heb je kunnen lezen over een aantal aspecten van het ontwerpen van een vijver. We raden je aan, om voordat je begint met het aanleggen van een vijver, jezelf ook een beetje te verdiepen in de biologie van een vijver. Lees bijvoorbeeld onze basiscursus vijver. Hierdoor maak je betere keuzes bij de inrichting van de vijver. Door een vijver goed in te richten, blijft het water helder, groeien de waterplanten beter en blijft de groei van algen beperkt. Via onderstaande links kom je bij artikelen terecht die hier meer over vertellen: