Grote vijverklussen
Soms is er groot onderhoud in een vijver nodig. De meeste klusjes van het gewone, jaarlijkse vijveronderhoud kun je redelijk ontspannen en in korte tijd uitvoeren. Soms is het echter nodig, de handen flink uit de mouwen te steken om grote vijverklussen aan te pakken. In dit artikel bespreken we daarom, hoe je een aantal van deze omvangrijkere werkzaamheden aanpakt. We kijken hierbij naar de volgende grote vijverklussen: het verwijderen van een dikke modderlaag op de vijverbodem, het splitsen van een te groot geworden waterlelie en het vervangen van het hele vijverfolie.
Grote vijverklussen: modderlaag verwijderen
In een vijver kan na verloop van tijd een modderlaag op de bodem ontstaan. Dit is vaak het gevolg van ingewaaide herfstbladeren, maar ook vissenpoep en vergane plantdelen kunnen leiden tot de vorming van een dikke sliblaag. Voor het biologisch evenwicht in de vijver is zo’n laag niet goed. Het vijverwater wordt er namelijk erg voedselrijk door. Hierdoor wordt de plantengroei minder en krijgt de vijver last van alggroei. Dit kan groei van draadalgen of groen water (zweefalgen) zijn.
De beste manier om opbouw van een modderlaag te voorkomen, is het spannen van een net over de vijver in de herfst. Hierdoor kunnen er geen bladeren in de vijver terechtkomen. Wanneer er echter toch een dikke modderlaag ontstaan is en de vijver hiervan problemen ondervindt, is het verstandig om deze laag weg te halen. Een vijverstofzuiger schiet hiervoor echter vrijwel altijd tekort. De beste manier om de modder te verwijderen en het biologisch evenwicht te herstellen, is het leegmaken van de vijver. Hierna kun je de modder wegscheppen. We bespreken hieronder, hoe je deze klus precies aanpakt.
Wanneer uitvoeren?
Omdat de vijver helemaal leeg gemaakt moet worden bij deze klus, kun je het werk het best in het najaar (vanaf oktober) of het vroege voorjaar (februari/maart) uitvoeren. Na afloop van het werk moet de vijver namelijk weer opnieuw worden opgestart. Dit kun je beter niet in de warme voorjaarsmaanden of de zomer doen.
Leegpompen vijver
Begin met het voor driekwart leegpompen van de vijver. Hierdoor kun je de vissen in de vijver namelijk makkelijker vangen met een schepnet. Voor het leegpompen kun je een gewone vijverpomp of een dompelpomp (vuilwaterpomp) gebruiken. Met een slang kun je het water weg laten lopen in een rioolput of de hemelwaterafvoer.
Vissen en planten tijdelijk huisvesten
De vissen en plantmanden kun je tijdelijk in plastic kuipen huisvesten. Bij deze klus worden hiervoor vaak speciekuipen van tachtig of negentig liter gebruikt. Vul deze bakken bij voorkeur met water uit de vijver. Zorg dat de bak met de vissen niet in de volle zon staat en voorzie deze van een luchtpompje. Kuipen waarin de planten staan, kun je het best wel in de zon zetten. Vaak zal in een vijver met een dikke modderlaag ook plantengroei buiten de plantmanden ontstaan zijn, in de modderlaag. Deze planten kun je verwijderen uit de modderlaag en na afloop van het werk eventueel als stekken in een plantmand poten.
Wegscheppen modder vijverbodem
Nu de vijver helemaal leeg is, kun je de modder voorzichtig van de vijverbodem scheppen. Kijk hierbij goed uit, dat je het vijverfolie niet beschadigt. De vijver hoeft niet brandschoon te worden, als er een een beetje modder achterblijft, kan dit geen kwaad.
Wanneer je vijver is voorzien van PVC-folie en je ziet dat dit aan het verslijten is, kun je overwegen om het werk te combineren met één van de andere grote vijverklussen: een heel nieuw vijverfolie aanbrengen. Slijtage van PVC-folie merk je op, doordat het folie niet soepel meer buigt en oppervlaktescheurtjes vormt. PVC-folie heeft een levensduur van ongeveer tien jaar, daarna wordt het poreus. Rubberfolie heeft dit nadeel niet. Meer over het vervangen van het hele vijverfolie lees je verderop in dit artikel.
Weer vullen en opstarten
Na het verwijderen van de modderlaag kun je de vijver weer vullen en opstarten. Via de link kom je bij het artikel over dit onderwerp.
Te groot geworden waterlelie
Tot de grote vijverklussen behoort ook de aanpak van een waterlelie die te groot is geworden. Hierbij bedekt de plant tijdens het groeiseizoen niet alleen een te groot deel van de vijver, maar vindt er ook kroonvorming plaats. De bladeren van de waterlelie gaan dan over elkaar heen de hoogte in groeien. Wanneer dit gebeurt, is het wortelstelsel van de plant te groot geworden voor de vijver waarin deze staat. Vooral de witte waterlelie (Nymphae alba) wordt snel te groot voor een wat kleinere vijver.
Bij een te groot geworden waterlelie kun je een deel van het wortelstelsel weghalen. Je plant vervolgens een klein deel van het wortelstelsel terug. Hieruit groeit dan weer een plant, die beter past bij het formaat van je vijver.
Wanneer uitvoeren?
Splitsen of scheuren van een waterlelie kun je het best buiten het groeiseizoen doen. Denk dus aan februari/maart of oktober/november. Zoals we verderop zullen zien, moet in sommige gevallen de vijver leeggemaakt worden voor deze klus. Het opnieuw vullen en weer opstarten van de vijver kun je beter niet tijdens het groeiseizoen uitvoeren.
Aanpak waterlelie splitsen: lelie uit de vijver halen
Wanneer de waterlelie nog grotendeels in de plantmand groeit waarin deze gepoot werd, kun je deze plantmand heel voorzichtig uit de vijver halen. Dit kun je het best met zijn tweeën doen, waarbij je in de vijver moet staan. Til de plantmand heel langzaam en voorzichtig van de bodem en beweeg deze rustig naar de rand van de vijver. Op deze manier blijft de uitspoeling van grond in de vijver namelijk beperkt. Til de plantmand tot slot in één beweging uit de vijver.
Vaak zal een woekerende waterlelie wortels buiten de plantmand hebben gevormd. Zeker als de vijver ook een dikke modderlaag op de bodem heeft, is deze kans groot. Om de lelie in dat geval te kunnen verwijderen, zal de vijver eerst leeggemaakt moeten worden. Daarna kun je de wortels die buiten de plantmand groeien, voorzichtig lossnijden en verwijderen. Voor het leegmaken van de vijver kun je de uitleg volgen die hierboven beschreven staat bij Modderlaag verwijderen.
Waterlelie splitsen
Nu de plantmand uit de vijver is, kun je het eigenlijke splitsen of scheuren uitvoeren. Haal het wortelstelsel volledig uit de plantmand en zoek een deel uit, waarop één of enkele actieve neuzen zitten. Dit zijn delen van de wortel, waaruit bladeren en bloemen groeien. Snijd dit worteldeel met een scherp mes af en druk de snijvlakken even in de as. Laat ze vervolgens een halfuur indrogen. Plant het uitgekozen worteldeel vervolgens weer terug. Zorg altijd, dat de plantmand voor een waterlelie groot genoeg is, bij voorkeur zestig bij veertig centimeter. Een geperforeerd groentekrat werkt prima als leliebak. Gebruik bij voorkeur speciale lelieaarde voor het oppoten en dek deze af met een dun laagje metselzand om uitspoeling van de lelieaarde in de vijver tegen te gaan. De afgesneden worteldelen kun je weggooien of als stek aan een andere vijverbezitter geven.
Terugplaatsen lelie
De lelie kan nu weer worden teruggeplaatst in de vijver. Ook hiervoor kun je het best met z’n tweeën zijn. Zorg dat de aarde in de leliemand door- en doornat is. Dit voorkomt namelijk, dat de inhoud van de plantmand gaat drijven wanneer je deze terug in de vijver plaatst. Laat de plantmand heel langzaam onder water zinken en begeleid hem rustig naar zijn plaats.
Grote vijverklussen: vijverfolie vervangen
Van de grote vijverklussen die we in dit artikel bespreken, is vervangen van het vijverfolie de ingrijpendste. Niet alleen moet de vijver hiervoor helemaal leeggehaald worden, maar ook de randafwerking van de vijver zal meestal gedemonteerd moeten worden en later weer moeten worden teruggeplaatst. Op het graven van de vijverkuil na, komt deze klus overeen met het aanleggen van een nieuwe vijver.
Vijverfolie vervangen: aanleiding
Wanneer een vijver lek is en je het lek niet kunt vinden of herstellen, is vervangen van het folie de enige oplossing. PVC-vijverfolie wordt naar een jaar of tien vaak bros en poreus. Dit kun je niet repareren, zoals bij een klein lek wel het geval is (zie daarvoor het artikel Lekkage vijver repareren).
Rubberfolie of EPDM-folie wordt niet poreus en heeft een veel langere levensduur, tot wel vijftig jaar. Wanneer je het vijverfolie moet vervangen, raden we je daarom aan, altijd te kiezen voor dit soort folie. Het is duurder, maar de hogere aanschafprijs verdien je makkelijk terug door de langere levensduur. Ook is rubberfolie makkelijker te plooien en te verwerken dan de altijd wat stugge PVC-folie.
Vijverfolie vervangen: beste periode
Wanneer je vijver snel leegloopt en je de lekkage niet meer kunt repareren, kun je vervangen van het vijverfolie niet uitstellen. In andere gevallen kun je proberen om de vijver regelmatig bij te vullen en het werk uit te stellen tot het najaar. Het opstarten van de nieuw gevulde vijver hoeft dan niet in de warmere maanden plaats te vinden.
Vijverfolie vervangen: werkwijze
Begin met het volledig leegmaken van de vijver. Je kunt hiervoor het stappenplan volgen, dat hierboven beschreven staat onder Modderlaag verwijderen.
Als de vijver helemaal leeg is, kun je het oude vijverfolie verwijderen. Je kunt het hierbij, net als oude vloerbedekking, in repen snijden. Meestal is vijverfolie weggewerkt onder de randafwerking van de vijver. Deze zul je dan ook in veel gevallen moeten demonteren. Hoe je dat precies aanpakt, hangt af van de soort randafwerking.
Zorg dat er, voordat je het nieuwe vijverfolie aanbrengt, een goede beschermlaag aanwezig is in de vijverkuil. Deze bestaat uit een laagje wit zand met daarop een rotvrije beschermingsdeken. Op de vijverbodem kun je, na het aanbrengen van het nieuwe folie, extra losse stukken folie leggen en eventueel een paar stoeptegels. Hierop kun je staan, als je in de toekomst onderhoud aan de vijver moet uitvoeren. De extra stukken folie en stapstenen voorkomen nieuwe lekkage.
Weer vullen en opstarten
Na het aanbrengen van het nieuwe folie en het herstellen van de randafwerking, kun je de vijver weer vullen en opstarten. Via de link kom je bij het artikel over dit onderwerp.
Tot slot & verder lezen
De op deze pagina beschreven grote vijverklussen kun je natuurlijk ook door een hovenier laten uitvoeren. Kies dan altijd voor een bedrijf, dat ervaring heeft met de werkzaamheden die je ze wil laten doen.
Lees naast dit artikel over groot onderhoud aan de vijver ook onderstaande artikelen over onderhoud van de vijver:
- Onderhoud vijverwater
- Onderhoud vijverplanten
- Onderhoudskalender
- Biologisch onderhoud vijver
- Onderhoud zwemvijver