Onderhoud zwemvijver
In een grote zwemvijver of andere grote vijver spelen zich dezelfde biologische processen af als in een kleinere vijver. Toch is de inrichting van een zwemvijver meestal wat anders. Dit heeft gevolgen voor het onderhoud. In een zwemvijver is ook dit onderhoud op een aantal punten namelijk net wat anders dan bij een gewone vijver. In dit artikel onderhoud zwemvijver bekijken we, waarin de inrichting verschilt van een kleinere vijver en hoe je het onderhoud van je zwemvijver het best kunt aanpakken.
Inrichting zwemvijver
Een zwemvijver heeft meestal een groot onbeplant deel, waardoor je er, ongehinderd door waterplanten, in kunt zwemmen. Hierdoor bevat een zwemvijver in vergelijking met een kleinere vijver naar verhouding minder zuurstofplanten. Als alternatief hiervoor is een zwemvijver vaak voorzien van een plantenfilter met moerasplanten. Net als bij zuurstofplanten het geval is, moeten de moerasplanten in het plantenfilter voedingsstoffen uit het vijverwater opnemen en daardoor groei van algen tegengaan. Een plantenfilter noem je ook wel helofytenfilter.
Moerasplanten zijn, in vergelijking met zuurstofplanten, iets minder effectief in het opnemen van alle voedingsstoffen uit het vijverwater. Dit maakt zwemvijvers gevoeliger voor de groei van draadalgen en zweefalgen (groen water). Daar staat weer tegenover, dat in een zwemvijver naar verhouding meestal minder vissen zwemmen. Dit maakt het water in een zwemvijver juist weer wat minder voedselrijk.
Onderhoud zwemvijver: waterhardheid
Net als bij een gewone tuinvijver vormt in een zwemvijver een goede waterhardheid de basis van al het onderhoud. Plantengroei kan alleen plaatsvinden in voldoende hard vijverwater. De minerale stoffen, ofwel voedingszouten, in hard water zijn onmisbaar voor de groei van de planten. Dit geldt zowel voor zuurstofplanten, als moerasplanten in het plantenfilter. Vooral Gele lis (Iris pseudacorus) in een plantenfilter gaat snel in groei achteruit wanneer het vijverwater te zacht is. De plant krijgt dan gele bladeren, wat wijst op een gebrek aan met name magnesium.
Door het grote watervolume van een zwemvijver vereist het op peil houden van de waterhardheid wat meer planning dan bij een kleine vijver. In een kleine vijver kun je met een kleine hoeveelheid hardheidsverbeteraar de waterhardheid snel en voor weinig geld omhoog brengen. Voor een zwemvijver zijn de benodigde hoeveelheden van dergelijke producten natuurlijk een stuk groter. In de praktijk werkt het voor een zwemvijver het best, om deze in het voor- en najaar te behandelen met een langwerkende hardheidsverbeteraar. Dit zorgt ervoor, dat de waterhardheid het hele jaar door stabiel is en voldoende hoog voor de groei van de vijverplanten. Een geschikt product hiervoor is Mineral Clay. Dit wordt veel in zwemvijvers toegepast.
Omdat het verhogen van de waterhardheid van een groot watervolume lastig en kostbaar is, is het vooral zaak om de waterhardheid in een zwemvijver niet te ver te laten wegzakken. Preventief behandelen met een langwerkende hardheidsverbeteraar werkt hierbij het best.
Zwemvijver: draadalgen tegengaan
Groei van draadalgen
Een zwemvijver kan flink last hebben van groei van draadalg. Doordat de vijver naar verhouding weinig zuurstofplanten heeft, hebben de algen in een zwemvijver ook wat minder voedselconcurrentie. Net als bij een kleine vijver het geval is, is het zoveel mogelijk verwijderen van de draadalgen van belang. Wanneer je aanwezige draadalgen laat zitten, blijven deze sporen vormen waaruit weer nieuwe draadalgen groeien. Het probleem wordt hierdoor dus erger. Het weghalen van de draadalgen kun je met de hand doen, of met een speciale vijverstofzuiger. Doordat draadalg zich meestal stevig hecht aan allerlei oppervlakten in de vijver, lukt verwijderen met een vijverstofzuiger echter niet altijd goed.
Draadalgen tegengaan
Wanneer de hoeveelheid draadalg in je zwemvijver zo hard groeit, dat het met de hand verwijderen niet meer haalbaar is, kun je overwegen om een behandeling met een anti-draadalgmiddel uit te voeren. Producten tegen groei van draadalgen in een zwemvijver zijn meestal gebaseerd op een fosfaatbinder. Hiermee verlaag je het fosfaatgehalte van het vijverwater, waardoor je een belangrijke voedingsbron van de draadalg wegneemt. Dit remt de groei en na verloop van tijd sterven de nog aanwezige algen af.
Behandeling met een fosfaatbinder kun je het best combineren met een verhoging van de waterhardheid. Dit stimuleert de groei van de vijverplanten, wat ook de groei van algen tegengaat. Een te lage waterhardheid is vaak één van de achterliggende oorzaken van overmatige algengroei. Draadalg-plus-zwemvijver is een voorbeeld van een product dat zowel een fosfaatbinder als een hardheidsverbeteraar bevat. Bijkomend voordeel van gebruik van een fosfaatbinder is, dat je geen bestrijdingsmiddelen aan het water van je zwemvijver hoeft toe te voegen. Je kunt hierdoor veilig blijven zwemmen.
Bladinval herfst beperken
Veel vijverproblemen ontstaan, doordat zicht in de loop van de tijd een voedselrijke modderlaag op de vijverbodem vormt. Deze modderlaag maakt het water te voedselrijk, waarbij er met name veel stikstofverbindingen en fosfaten in het vijverwater komen. Vijverplanten hebben maar een lage tolerantie voor deze stoffen. De plantengroei in de vijver wordt dus minder goed. Algen kunnen echter zeer goed groeien in voedselrijk water en zullen dus de vijverplanten gaan verdringen met hun groei. Het is daarom belangrijk te zorgen, dat een modderlaag op de vijverbodem zo beperkt mogelijk blijft. Inwaaiende herfstbladeren zijn de hoofdschuldigen aan zo’n modderlaag: de bladeren vergaan langzaam op de vijverbodem en vormen zo in de loop van een paar jaar een dikke sliblaag, met alle problemen van dien. Door bladinval in de herfst tegen te gaan, voorkom je dus veel vijverproblemen.
De beste manier om bladinval in de herfst te beperken, is het spannen van een fijnmazig net over de vijver. Heel geschikt hiervoor zijn zogenaamde fruitnetten, die gebruikt worden om fruitbomen te beschermen tegen vraat door vogels. Deze netten zijn bij grotere bouwmarkten en tuincentra te koop, ook in grote formaten. Hierdoor kun je ze ook voor een zwemvijver gebruiken. Wanneer het niet lukt om een net te spannen, kun je de bladeren tijdens de herfst zoveel mogelijk met een schepnet of vijverstofzuiger uit de vijver verwijderen.
Onderhoud zwemvijver: groen water tegengaan
Groen water wordt veroorzaakt door groei van een specifieke algensoort: zweefalgen. Zweefalg is een eencellige algensoort. Zweefalgen kunnen zich in korte tijd snel vermeerderen en zo het vijverwater groen en troebel maken. Deze algensoort groeit vooral bij warm weer en hoge watertemperaturen. Wanneer er eenmaal zweefalg in je zwemvijver groeit, gaat deze niet meer vanzelf weg. Je zult de vijver moeten behandelen met een middel dat de zweefalgen laat afsterven en het water weer helder maakt. Zulke middelen werken meestal op basis van zogenaamde coagulatie: het middel laat de zweefalgen samenklonteren. Hierdoor sterven ze af en komen als een soort vlokken op de vijver te drijven, waarna je ze kunt wegscheppen. Een behandeling tegen zweefalgen kun je het best combineren met een verhoging van de waterhardheid. Zweefalgen groeien namelijk makkelijker in zacht water.
Voor zwemvijvers zijn er speciale producten verkrijgbaar, die bestaan uit het hierboven beschreven anti-zweefalgmiddel en middelen om de waterhardheid te verhogen. Een goed product is bijvoorbeeld Zweefalg-plus-zwemvijver van Vijverhulp. Coagulatiemiddelen vallen niet onder de bestrijdingsmiddelen. Je kunt ze daarom veilig gebruiken in je zwemvijver. Deze middelen worden in sommige landen zelfs gebruikt bij de zuivering van leidingwater.
Slechte groei moerasplanten in plantenfilter verbeteren
Een probleem dat vaak bij zwemvijvers voorkomt, is slechte groei van moerasplanten in het plantenfilter. De planten blijven klein, vormen weinig nieuwe scheuten en de bladeren kleuren geel in plaats van groen. Vooral bij de vaak toegepaste gele lis (Iris pseudacorus) komt dit probleem voor, maar ook planten uit de kalmoesfamilie (Acorus calamus) zijn er gevoelig voor. De oorzaak van deze slechte groei kan twee oorzaken hebben:
Te schrale grond
De moerasplanten worden in een plantenfilter meestal rechtstreeks in lavasubstraat geplaatst. Dit is eigenlijk een wat te schrale voedingsbodem voor deze planten. Door het lavasubstraat te vermengen met vijveraarde, kun je de groei vaak al flink verbeteren. Hierdoor kunnen de planten hun zuiverende werk ook beter doen.
Te laag magnesiumgehalte vijverwater
Eén van de minerale stoffen die in hard water zitten, is magnesium. Magnesium vormt een belangrijke rol bij de vorming van bladgroen. Gele bladeren aan een moerasplant kunnen dan ook wijzen op een tekort aan magnesium. Om dit tegen te gaan, kun je de waterhardheid verhogen met een product dat magnesium bevat. Een goed middel is GH-Extra, dat bestaat uit wateroplosbare calcium- en magnesiumkristallen. Bladeren die eenmaal geel zijn worden niet meer groen, maar nieuw gevormd blad kan dankzij een voldoende hoog magnesiumgehalte van het vijverwater wel weer een gezonde groei hebben.
Verder lezen
Andere artikelen die je mogelijk interessant vindt: